NIEWYKONYWANIE KONTAKTÓW Z DRUGIM RODZICEM Z UWAGI NA ODMOWĘ DZIECKA
29 grudnia 2023
Nie można karać finansowo jednego rodzica za to, że dziecko odmawia kontaktu z drugim jego rodzicem –tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 czerwca 2022 roku, sygn. SK 3/20.
Ustawodawca przewidział w Kodeksie postępowania cywilnego, a dokładniej w artykułach 59815 oraz 59816 , możliwości nakazania zapłaty określonej kwoty w sytuacji, gdy osoba pod pieczą której pozostaje małoletni utrudnia kontakty z nim drugiemu z rodziców.Pierwszy przepis przewiduje tzw. „ostrzeżenie” dla osoby pod pieczą, której pozostaje dziecko. Wówczas ,,sąd opiekuńczy zagrozi nakazem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku”.Natomiast, zgodnie z przytoczonym drugim artykułem, sąd opiekuńczy może nakazać osobie sprawującej opiekę nad dzieckiem zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń, jeżeli ówcześnie sąd zagroził jej taką sankcją, a ona w dalszym ciągu nie wywiązuje się ze swojego obowiązku.
Wydaje się zatem, że powyższa decyzja Trybunału Konstytucyjnego jest przełomowa.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nałożenie na rodzica utrudniającego drugiemu kontakty z dzieckiem obowiązku zapłaty określonej kwoty-tytułem grzywny, jest niezgodne z Konstytucją, ale tylko wówczas, kiedy to utrudnianie lub uniemożliwianie kontaktu wynika z zachowania samego dziecka. Wskazał na jeszcze jeden warunek – taka wola dziecka nie może być wywołana zachowaniem osoby sprawującej nad nim pieczę.
Możemy wyobrazić sobie sytuację, kiedy to dziecko dopuszcza się czynu zabronionego przez prawo, przy tym doskonale zdając sobie sprawę jaką decyzję podjęło, jednak konsekwencje wynikające z zachowania dziecka zostaną przerzucone na jego matkę. Czy uwidacznia nam się sens wymierzania kary w stosunku do matki dziecka? Raczej nie.
W praktyce stosowanie powyższego orzeczenia będzie oznaczać wydłużenie procedur dotyczących spraw o nakazanie zapłaty za niewykonywanie kontaktów. Sądy przy rozpatrywaniu wniosku o zastosowanie zapłaty, obowiązane będą z urzędu do zwracania uwagi, czy do utrudniania lub niewykonania kontaktów doszło z powodu woli dziecka, wyrażonej samodzielnie bez wpływu osoby sprawującej nad nim opiekę na przykład poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych działających przy Sądzie Okręgowym, w którego obszarze właściwości dziecko mieszka. Opinia taka pozwoli na ustalenie, czy dziecko pozostaje pod wpływem rodzica, oraz czy realizacja kontaktów z drugim rodzicem będzie zgodna z jego dobrem.
