Nie warto czekać zbyt długo
Śmierć bliskiego członka rodziny zawsze jest bardzo trudnym doświadczeniem. To jeden z powodów, dla których tak wiele osób zwleka z rozpoczęciem postępowania spadkowego. Niestety, w wielu źródłach można trafić na informację, że spadek może poczekać i nie trzeba nadmiernie spieszyć się z zajmowaniem się kwestią dziedziczenia. Nie do końca jest to prawdą. W przypadku postępowania spadkowego również obowiązują pewne terminy, których nie można przekroczyć.
Wprawdzie spadkobiercą stajemy się automatycznie wraz ze śmiercią spadkodawcy, to postępowanie spadkowe jest niezbędne dla rozporządzania przedmiotami wchodzącymi w skład spadku, ale nie tylko z tej przyczyny.
Nawet jeśli spadkobierca majątku jest jeden i wydaje się, że kwestie dziedziczenia nie pozostawiają żadnych wątpliwości, postępowanie spadkowe jest koniecznością. Spadkobierca nie może bowiem w pełni dysponować niektórymi przedmiotami, które wchodziły w skład majątku zmarłego. Dotyczy to w szczególności nieruchomości, pojazdów czy udziałów w spółce z o.o. Warto więc zdecydować się na takie postępowanie, aby móc w pełni rozporządzać całym odziedziczonym majątkiem. Ponad to, im wcześniej przeprowadzi się postępowanie, tym szybciej można uzyskać dostęp do środków zgromadzonych na rachunku bankowym, w portfelu akcji, czy na rachunku OFE spadkodawcy. Wszystkie instytucje i urzędu wymagają w tym celu odpisu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Postępowanie spadkowe – terminy
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami postępowanie spadkowe nie musi być podejmowane w ściśle ustalonym terminie. Oznacza to, że potencjalny spadkobierca może zająć się potwierdzaniem swoich spraw spadkowych nawet po upływie kilku lat od śmierci bliskiej osoby. Istnieją jednak terminy, o których spadkobiercy powinni pamiętać. Niedotrzymanie ich może mieć bowiem bardzo poważne konsekwencje.
1. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzucenia spadku
Spadkobierca powinien złożyć takie oświadczenie w terminie sześciu miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. Co istotne, z prawa do odrzucenia spadku warto skorzystać w sytuacji, gdy spadkodawca był osobą zadłużoną. Istnieje bowiem ryzyko, że spadkobierca przejmie również długi zmarłego i będzie musiał spłacać jego zadłużenie. Jeżeli pozostawisz sprawę swojemu biegowi i nie rozpoczniesz postępowania spadkowego może okazać się, że przeprowadzą je wierzyciele spadkodawcy. Wierzyciele zmarłego sami uruchomią postępowanie spadkowe po nim. Wówczas będą mogli sięgnąć do majątków spadkobierców w celu wyegzekwowania swoich roszczeń o ile nie odrzucisz spadku w terminie lub nie dopilnujesz formalności związanych ze spisem inwentarza, którym będziesz mógł się bronić wobec wierzycieli w przypadku ich chęci sięgnięcia do Twojego majątku celem spłaty długów spadkodawcy, po którym dziedziczysz z dobrodziejstwem inwentarza.
W przypadku prostego przyjęcia spadku spadkobierca musi spłacić długi zmarłego – nawet jeśli ich łączna wartość przekracza wartość otrzymanego majątku. Alternatywą może być przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Rozwiązanie to pozwala na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi zmarłego wyłącznie do wartości otrzymanego majątku.
2. Termin związany z zachowkiem
Kolejny ważny termin dotyczy uprawnień do zachowku. Termin na to, aby pozwać innych spadkobierców o zachowek, wynosi pięć lat. Nie warto jednak czekać zbyt długo, ponieważ ustalenie, co dokładnie wchodziło w skład majątku, może okazać się bardzo czasochłonne ale też zbiegiem czasu utrudnione, zwłaszcza gdy zaliczane na poczet schedy spadkowej darowizny dokonane za życia spadkodawcy na rzecz innych osób zostały sprzedane.
Ważna informacja jest taka, że termin postępowania spadkowego związanego z zachowkiem może być liczony na dwa różne sposoby. Powinny o tym wiedzieć wszystkie osoby, które zastanawiają się nad tym, w jakim terminie należy przeprowadzić postępowanie spadkowe związane z zachowkiem. W sytuacji, gdy spadkodawca zostawił testament, termin liczony jest od dnia otwarcia i ogłoszenia testamentu. Jeżeli natomiast testament nie został sporządzony, termin naliczany jest od dnia śmierci krewnego. Dlatego jeżeli po zmarłym pozostał testament, to im szybciej rozpoczniesz postepowanie spadkowe tym szybciej otrzymasz zachowek.
Brak postępowania spadkowego utrudnia regulację wielu czynności administracyjnoprawnych, w których figurował zmarły. Akt zgonu nie jest wystarczający.