Wielu Polaków mieszka i pracuje za granicą, a część z nich decyduje się na sporządzenie testamentu w kraju, w którym aktualnie przebywa. Pojawia się wtedy pytanie: czy taki testament będzie ważny również w Polsce, nawet jeśli nie spełnia wymagań polskiego prawa?
Poniżej wyjaśniamy, kiedy testament sporządzony za granicą może być uznany w Polsce oraz jakie warunki musi spełnić, aby był skuteczny.
1. Jakie formy testamentu przewiduje polskie prawo?
Zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym, testament może być sporządzony m.in. w jednej z następujących form:
– notarialnej (u notariusza),
– własnoręcznej (testament w całości napisany i podpisany ręcznie),
– ustnej (przy świadkach – w szczególnych sytuacjach),
– wojskowej lub podróżnej (dla osób w szczególnych warunkach).
Ważne: w Polsce nie uznaje się za ważny testamentu napisanego na komputerze, a następnie tylko podpisanego – taki dokument nazywany jest testamentem mechanicznym i nie spełnia polskich wymogów.
2. A co jeśli testament sporządzono za granicą – np. w Australii?
Załóżmy, że obywatel Polski mieszkający w Australii przygotował testament na komputerze, wydrukował go i podpisał. Czy taki dokument będzie ważny w Polsce?
Na gruncie polskiego prawa – nie Ale… istnieją wyjątki, wynikające z przepisów prawa międzynarodowego.
3. Co mówi Konwencja haska?
Polska jest stroną Konwencji haskiej z 1961 r., która reguluje ważność testamentów sporządzanych za granicą. Zgodnie z jej zapisami, testament będzie ważny, jeśli został sporządzony zgodnie z:
– prawem kraju, w którym został napisany,
– prawem kraju, którego testator był obywatelem lub rezydentem w chwili jego sporządzenia albo śmierci.
To oznacza, że jeśli testament został sporządzony zgodnie z prawem australijskim, to mimo że jego forma nie jest znana polskiemu prawu – może on być uznany za ważny również w Polsce.
4. Co to jest Apostille i do czego służy?
Jeśli testament został sporządzony u notariusza za granicą, może wymagać dodatkowego poświadczenia, tzw. **Apostille**. Jest to specjalna pieczęć lub zaświadczenie, które potwierdza autentyczność dokumentu urzędowego.
Główne informacje o Apostille:
– Działa na podstawie Konwencji haskiej z 1961 r.
– Pozwala na uznanie dokumentu w innym kraju bez potrzeby legalizacji w konsulacie.
– Wydaje je uprawniony urząd w kraju, w którym sporządzono dokument.
– W Polsce Apostille wydaje Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Jeśli dokument został sporządzony w kraju nienależącym do Konwencji haskiej, wtedy potrzebna jest klasyczna legalizacja przez polski konsulat.
5. Podsumowanie – kiedy testament zagraniczny będzie ważny w Polsce?
✅ Tak – jeśli został sporządzony zgodnie z prawem kraju, w którym powstał lub którego obywatelstwem legitymował się testator.
✅ Tak – jeśli jest to dokument urzędowy (np. notarialny) i został opatrzony klauzulą Apostille (jeśli jest wymagana).
❌ Nie – jeśli testament sporządzono w formie, która nie spełnia wymogów żadnego uznawanego prawa (np. dokument bez podpisu, nieczytelny, niepotwierdzony).
Potrzebujesz pomocy z testamentem zagranicznym?
Jeśli masz wątpliwości co do ważności testamentu sporządzonego poza granicami Polski, skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym międzynarodowym. Sprawy tego typu są złożone, ale dzięki znajomości przepisów oraz umów międzynarodowych można skutecznie zabezpieczyć ostatnią wolę spadkodawcy – niezależnie od miejsca jej sporządzenia.