Przypadek poniższej sprawy, bardzo wyraźnie pokazuje, jak skomplikowane potrafią być postępowania spadkowe z elementem transgranicznym – i jak istotna jest ich prawidłowa analiza prawna od samego początku.
➡️ Stan faktyczny:
Spadkodawca – obywatel polski, od wielu lat mieszkająca na stałe w Anglii – sporządziła testament zgodnie z prawem brytyjskim. W testamencie powołała do całego spadku swojego męża, jednocześnie odwołując wcześniejszy testament notarialny sporządzony w Polsce, w którym spadkobiercami było jej rodzeństwo.
Istotne znaczenie miało to, że znaczna część majątku spadkowego – w tym nieruchomości – znajdowała się w Polsce.
❗Problem prawny:
Testament sporządzony w Wielkiej Brytanii nie spełniał formalnych wymogów stawianych przez prawo polskie – nie był własnoręczny. Pojawiło się więc pytanie, czy mimo to może stanowić ważną podstawę dziedziczenia w Polsce, w szczególności w odniesieniu do nieruchomości położonych na terytorium RP.
➡️ Podejście sądu i analiza prawna:
📌 Zastosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012, które reguluje kwestie jurysdykcji oraz prawa właściwego w sprawach spadkowych z elementem międzynarodowym.
📌 Jurysdykcja sądu polskiego została przyjęta na podstawie art. 10 ust. 1 rozporządzenia, ponieważ spadkodawczyni posiadała obywatelstwo polskie, a część jej majątku – w tym nieruchomości – znajdowała się w Polsce, mimo że jej miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci znajdowało się w kraju trzecim (Wielka Brytania).
📌 Zgodnie z art. 21 rozporządzenia, do dziedziczenia zastosowanie miało prawo angielskie – jako prawo państwa, w którym spadkodawczyni miała miejsce zwykłego pobytu.
📌 W prawie angielskim, tj. na podstawie Wills Act z 1837 r., testament sporządzony w formie pisemnej, podpisany w obecności dwóch świadków, jest ważny – nie jest wymagane jego własnoręczne sporządzenie. Dopuszczalny jest zarówno maszynopis, jak i dokument sporządzony komputerowo.
➡️ Efekt zastosowania tej analizy:
Na podstawie przytoczonych regulacji oraz dowodów w sprawie, w tym przysięgłego tłumaczenia testamentu sporządzonego zgodnie z prawem angielskim, sąd przyjął, że testament sporządzony w Wielkiej Brytanii może stanowić ważną podstawę dziedziczenia również w odniesieniu do majątku znajdującego się w Polsce.
✅ Wniosek?
Dziedziczenie transgraniczne – zwłaszcza z udziałem majątku położonego w Polsce i testamentu sporządzonego za granicą – wymaga precyzyjnego ustalenia jurysdykcji, prawa właściwego i oceny ważności testamentu zgodnie z przepisami konkretnego systemu prawnego. Błąd na etapie analizy tych zagadnień może skutkować długotrwałym postępowaniem lub nawet sporami spadkobierców.
💼 Jeżeli:
🔹 sporządziłeś testament za granicą i posiadasz majątek w Polsce,
🔹 dziedziczysz po osobie, która mieszkała na stałe poza granicami RP,
🔹 potrzebujesz przeprowadzić postępowanie spadkowe z elementem międzynarodowym –
zapraszamy do kontaktu.